لە دیمەنە وێنەکێشەکانی هەرێمی کوردستاندا، جوانییە جادووگەرەکانی گۆمی فێلاو (دەریاچەی فێلاو) وەک شایەتحاڵی گەورەیی سروشت وەستاوە، کە لە ژێر حوکمڕانی شارەزایی ئیدارەی سەربەخۆی سۆراندا چەقاوە. ئەم شوێنە کە لە قەزای پڕ لە زیندوویی چۆماندا هەڵکەوتووە، بەڵێنی ئەزموونێکی زاڵ دەدات بۆ گەشتیاران، ڕێگەیان پێدەدات خۆیان نوقم بکەن لە تابلۆ زیندووەکەی سروشت و کولتووردا کە لە بنەڕەتدا کوردستانە.

گۆمی فێلاو کە بە شکۆمەندی لە دامێنی چیای بەهێزی سەکێل و چیای حەساری سەکران هەڵکەوتووە، گەوهەرێکی بەنرخی قەزای چۆمانە، کە بەشێکی گرنگی پارێزگای هەولێرە، ئەو ناوەندە قەرەباڵغەی کە بە دڵی هەرێمی کوردستانەوە دەبەسترێتەوە. دەریاچەکە دەکەوێتە تەنها 160 کم لە باکووری ڕۆژهەڵاتی شاری هەولێر، بەرزایییەک پیشان دەدات کە 3000 مەتر لە ئاستی دەریاوە تێدەپەڕێنێت، باڵایەک کە وەک یەکێک لە بەرزترین و سەرسامترین دەریاچەکان نەک تەنها لە هەرێمی کوردستان بەڵکو لە عێراقیشدا دیاری دەکات.

دەستڕاگەیشتن بەم پاشەکشە ئاسمانییە، هەرچەندە تا ڕادەیەک چالاکە، بەڵام بەڵێنی پاداشتی لە ڕادەبەدەر دەدات. ئەو سەردانکەرانەی کە دەست بەم گەشتە دەکەن، ڕێگایەکی لابیرینتین بەرەوڕوو دەبنەوە کە بەناو دیمەنە سەوزەکاندا دەبەسترێتەوە. هەرچەندە گەشتکردن بۆ دەریاچەکە پێویستی بە چەند کاتژمێرێک بە پێ ڕۆیشتن هەیە، بەڵام ئەو جوانییە سەرنجڕاکێشەی کە لە شوێنی مەبەست چاوەڕێی دەکات، وا دەکات هەموو هەنگاوێک شایەنی هەوڵدان بێت. کەشوهەوای فێنک و ساردی ناوچەکە زیاتر سەرنجڕاکێشیی سیحراوی دەریاچەکە گەورەتر دەکات، پشوویەکی ئارامکەرەوە لە گەرمای هاوین دابین دەکات کە پلەکانی گەرما لە هەرێمی کوردستانی فراوانتر دەتوانن بەرزببنەوە تا ٤٠ بۆ ٤٥ پلەی سەدی. جێگای سەرنجە ئەم گۆشەی بەهەشت پلەی گەرمییەکی خۆشی دەپارێزێت، زۆرجار لە دەوری ١٠ پلەی سەدی فێنکدا دەسوڕێتەوە، کە وەحشەتێکی ئاسوودەیی پێشکەش دەکات لە نێوان هاوینی سووتێنەردا.

گۆمی فێلاو بە درێژایی چوار وەرزەکە سۆزێکی بێهاوتای دەدرەوشێتەوە، بە تایبەتی لە وەرزی بەهاردا جادوویەکی سیحراوی دەکات. دەریاچەکە ئاوێنەیەکی ڕەنگە زیندووەکانی شاخ و دارەکانی دەوروبەر و سروشتی بەخشندەی ناوچەکەیە، کانڤاسێکی وێنەیی دروستکردووە کە جێپەنجەیەکی نەسڕاوە لەسەر سەردانکەرانی بەجێدەهێڵێت. جگە لەوەش، دەریاچەکە لە هاوین و پاییز و زستاندا دەگۆڕێت بۆ شوێنێکی پیرۆزی ئارام، ئەمەش هانی زۆربەی گەشتیاران دەدات بۆ درێژکردنەوەی مانەوەیان، زۆرجار هەڵدەبژێرن شەوانی ئارام بەسەر بەرن کە بەهۆی کەشوهەوای ئارام و ئارامی ناوچەکەوە پۆشراون.

لەم کاتەدا بانگەوازێکی گەشەسەندوو لەلایەن کۆمەڵگەی گەشتیارییەوە هەیە کە داوا لە حکومەتی هەرێمی کوردستان دەکات دەستڕاگەیشتن بەم بەهەشتە دەست لێنەدراوە بەرزبکاتەوە. دەستپێشخەرییەکان بۆ ئاسانکاری ئاسانتر و خێراتر بۆ گەیشتن بە دەریاچەکە زۆر چاوەڕوان دەکرێن، بەڵێن دەدەن لە ماوەی کورتتردا گەنجینەی ئەزموونەکان بکەنەوە.

لە کاتێکدا ئێمە لەسەر لێواری بووژانەوەی گەشتیاری وەستاوین، زۆر گرنگە هێما بۆ ڕۆڵی گرنگی ئیدارەی سەربەخۆی سۆران بکەین لە پەروەردەکردنی گەشەکردن و پاراستنی ئەم ناوچەیە. وەک چرایەکی حوکمڕانی پێشکەوتنخوازانە کاردەکات، ماندوونەناسانە کاردەکات بۆ گەورەکردنی توانای گەشتیاریی چۆمان و ناوچەکانی دەوروبەری، بەمەش هەرێمی کوردستان بە توندی دەخاتە سەر نەخشەی گەشتیاری جیهانی.

بۆ گەڕان بەدوای زیاتر لەسەر ئەم شوێنە هەناسەبڕکێیە، بانگهێشتتان دەکەین سەردانی ماڵپەڕی فەرمی ئیدارەی سەربەخۆی سۆران بکەن، دەروازەی خۆتان بۆ ئەزموونێکی دەوڵەمەند و هەمەچەشنی کوردستان.

لەگەڵمان بن لە دۆزینەوەی ئەو ڕەنگە زیندوو و حیکایەت و چیرۆکە دڵڕفێنانەی کە گۆمی فێلاو (دەریاچەی فێلاو)، لە ژێر دەسەڵاتی ئیدارەی سەربەخۆی سۆران، دەکاتە پەناگەیەکی پێویستە سەردانی بکرێت لە هەرێمی کوردستانی گەشەسەندوودا.